ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Μ.Ζ. Κοπιδάκης σπούδασε κλασσική φιλολογία στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Χαϊδελβέργης.Υπηρέτησε σε όλες τις βαθμίδες της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ως το 1997 και από το 1998 υπηρετεί ως καθηγητής στο τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) του Πανεπιστημίου Αθηνών.Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα αφορούν τον Αισχύλο, την μετάφραση των Εβδομήκοντα, την Καινή Διαθήκη (θρησκειολογικό υπόβαθρο, γλώσσα και ύφος), την ελληνόφωνη Ιουδαϊκή γραμματεία, την ιστορία της ελληνικής γλώσσας, την Κρητική διάλεκτο, τη νεοελληνική ποίηση και την ιστορία των Κρητικών επαναστάσεων.

Τετάρτη 5 Μαΐου 2010

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

Α' ΑΥΤΟΤΕΛΗ ΒΙΒΛΙΑ

1.Το Γ΄ Μακκαβαίων και ο Αισχύλος, διδ. διατριβή (Θεσσαλονίκη: Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής [Παράρτημα αρ. 31] 1981) Ηράκλειο: Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη 1987.

2.Αριάδνη. Σχόλια στον ερωτικό Σέφερη, Αθήνα: Πολύτυπο 1988.

3.Γιώργος και Μάρω Σεφέρη, Η Αλληλογραφία Α' (1936-1940), έκδοση και σχόλια Μ.Ζ. Κοπιδάκης (Ηράκλειο: Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη 1990), Αθήνα: Ίκαρος 2005.

4.Διονυσίου Λογγίνου Περί ύψους, εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση και σχόλια Μ.Ζ. Κοπιδάκης, Ηράκλειο: Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη 1990.

5.Εκκλησιαστής, μετάφραση Αλ. Ίσαρης, επίμετρο και σχόλια Μ.Ζ. Κοπιδάκης, Αθήνα: Ολκός 1993.

6.Οίνον επαινώ (Α' τόμος της τετράτομης έκδοσης Ο οίνος στην ποίηση), Αθήνα: Ίδρυμα Φανής Μπουτάρη 1995.

7.Σημωνίδου Ίαμβος κατά γυναικών, Αθήνα: Ιστός 1995.

8.Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σχεδιασμός και επιστασία Μ.Ζ. Κοπιδάκης, Αθήνα: Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) 1999.

9.Θάλαττα, θάλαττα. Η άλλη Ελλάδα, η θαλασσινή, Ηράκλειο: Μικρός Ναυτίλος 2001.

10.Ἐν λόγῳ ἑλληνικῷ... Φιλολογικά δοκίμια, Αθήνα: Ίκαρος 2007.

11.W. Schubart, Θρησκεία και Έρως, μετάφραση Μ.Ζ. Κοπιδάκης (σε συνεργασία με την Αικ. Σκλήρη), Αθήνα: Ολκός 1991.

12.Μελετήματα, επιμέλεια Εβίνα Σιστάκου, Αθήνα: Πατάκης 2007. (βλ. Γ' ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ: ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ)

Β' ΑΛΛΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

1. Αριστοφάνους Ειρήνη 881-2, «Παρασημειώσεις σε ελληνικά κείμενα Α’», Ελληνικά 29 (1976) 346-7.

2. Αριστοφάνους Βάτραχοι 926-934, «Παρασημειώσεις σε ελληνικά κείμενα Α’», Ελληνικά 29 (1976) 347-8.

3. Ευστάθιος Παρεμβολαί 1796, 35, «Παρασημειώσεις σε ελληνικά κείμενα Α’», Ελληνικά 29 (1976) 344.

4. Αριστοφάνους Αχαρνής 77-78, «Παρασημειώσεις σε ελληνικά κείμενα Β’», Ελληνικά 30 (1977-8) 147-9.

5. «Το επίγραμμα στον τάφο του Ν.Καζαντζάκη». Η Καθημερινή 10.9.1983.

6. «Uwe Johnson (1925-1985)», Αντί Β’ 263 (1984) 48.

7. «Πτωχότερος λέκτορος», Αντί Β’ 270 (1984) 28.

8. «Δικαίου μισθολογίου έπαινος και ψόγος», Αντί Β’ 276 (1984) 20.

9. «Βους και βδέλλαι», Αντί Β’ (1984) 40.

10. «Τηλοψία Αβδηριτών», Αντί Β’ 281 (1985).

11. «Vae soli?», Χάρτης 17/8 (1985) 669.

12. «Χαρακτήρες Μεμψιμοιρίας Β’», Αντί Β’ 302 (1985) 39.

13. «Σχολαστικού αναγνώσματα», Αντί Β’ 304 (1985) 49.

14. «Nachwort»: στο J.Seferis, Geheime Gedichte, Κολονία: Romiosini 1985, 98-103

15. «Βαρύ απαιδευσία» (βιβλιοκρισία του: Στ.Πεσματζόγλου, Εκπαίδευση και ανάπτυξη στην Ελλάδα, 1948-1985), Το Βήμα 19.7.1987.

16. «Αγκαίος»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 309-10.

17. «Ασπαλίδα»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 336.

18. «Δρυόπη»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 338-9.

19. «Ερμαφρόδιτος»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 339-41.

20. «Έρως και Ψυχή»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 341-5.

21. «Ίων»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 36-7. [μήπως εννοεί 236-7;]

22. «Ίαμος»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 233-4.

23. «Κέραμβος»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 346-8.

24. «Κραγαλέας»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 349.

25. «Κτήσυλλα»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 349-50.

26. «Κύκνος»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 350-1.

27. «Μεροπίς»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 352-3.

28. «Μητιόχη και Μενίππη, οι Κορωνίδες»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 353.

29. «Περίφας»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 354.

30. «Πολυφόντη»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 355.

31. «Σμύρνα»: στο Ελληνική μυθολογία, επιστ. επιμ. Ι.Θ.Κακριδής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 1987, τ.3, 357.

32. «Το σκάφος της Περεστρόικα», Το Βήμα 5.6.1988.

33. «Επινίκιον Μπάμπη Χολίδη ανδρί παλαιστή», Αντί Β’ 284 (1988) 50.

34. «Γεύσεως δοκίμιον» (βιβλιοπαρουσίαση του: Λένα Σαββίδη, Ημερολόγιο με συνταγές 1989), Το Βήμα 18.12.1988.

35. «Η γενέθλιος ημέρα της εταίρας Πασιφίλης», Μια μέρα, Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη 1988, 61-80.

36. «Ποιητική έκπληξη και πεζογραφική ενάργεια», Πρακτικά ογδόου συμποσίου ποίησης, Πάτρα 1988, 184-93.

37. «Αρχή παιδεύσεως ονομάτων συναγωγή» (βιβλιοπαρουσίαση του: Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη, Δοκιμαστικό τεύχος), Το Βήμα 10.1.1988.

38. «Νόστος γλυκύπικρος» [βιβλιοκρισία του: Ρέα Γαλανάκη, Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ Πασά (Spina nel cuore), Αθήνα 1989], Αντί Β’ 413 (1989) 56.

39. Εικαστικό σημείωμα στο φυλλάδιο για τον Κώστα Γεωργίου (Αίθουσα Τέχνης Κρεωνίδης).

40. «Ο καναπές της Πηνελόπης», Ιστός 2 (1991) 98-100.

41. «Ο δραπέτης της τσάπας» (βιβλιοκρισία του: Αλεξάνδρα Φρειδερίκου και Φανή Φολερού-Τσερούλη, Οι δάσκαλοι του δημοτικού σχολείου, Αθήνα 1991), Το Βήμα 5.1.1992.

42. Σοφία Γιαννακά, Η ελληνική λογοτεχνία ανά τους αιώνες, Αθήνα: Νεφέλη 1992 (Οι μεταφράσεις των αρχαίων ελληνικών κειμένων).

43. «Πύρρω Δήμα», Ιστός 10 (1992) 13 ( Ψευδ. Υδάτιος Κορυδαλλεύς).

44. Εικαστικό σημείωμα για την έκθεση της Λευκής Χριστίδου (Αίθουσα Σκουφά 4).

45. «Φωνές υπάργυρες. Αθλητισμός, ποίηση και χρήμα: Η περίπτωση του Σιμωνίδη», Το Βήμα 14.7.1994.

46. «Crux in nuce», Άτυπον 4 (1986).

47. «Κάθε ποίημα και ένα επιτύμβιο» Είκοσι μεταφράσεις στη μνήμη του Γ.Π.Σαββίδη, Ποίηση 8 (1996) 170 και 172.

48. «Ουκ έγνως», «Απολείπειν τον Θεόν Ανδρέας», Παρωδίες Καβαφικών Ποιημάτων 1917-1977, επιμ. Δ.Δασκαλόπουλος, Αθήνα: Πατάκης 1998, 124 και 147.

49. «Πλάτωνος Πολιτεία», εισαγωγή και ανθολόγιο κειμένων με σχόλια του Μ.Ζ.Κοπιδάκη, Φιλοσοφικός Λόγος, εγχειρίδιο για την Γ’ τάξη του Ενιαίου Λυκείου, Αθήνα: ΟΕΣΒ 1999.

50. Uvo Hölscher, «Η σιωπή της Αρήτης» και «Η Πηνελόπη και οι μνηστήρες», μετάφραση στο: Επιστροφή στην Οδύσσεια. Δέκα κλασικές μελέτες, επιλογή και επιμ. Δ.Ι.Ιακώβ, Ι.Ν.Καζάζης, Α.Ρεγκάκος, Θεσσαλονίκη: Βάνιας 1999, 281-302.

51. «Et in Arcadia ego», Μια πόλη στη λογοτεχνία: Τρίπολη, επιλογή κειμένων Θ.Βαλτινός, Αθήνα: Μεταίχμιο 2003, 63-4.

52.Πρόλογος στην Ανατομία της Μελαγχολίας, Ρ. Μπερτόν < Η Ανατομία της Μελαγχολίας>, μτφρ. Π. Χοροζίδης, Αθήνα 2007, 9-13.

53.<Πέθανε πράγματι ο Μέγας Παν;>, Νέα Εστία, τχ. 1816, 2008, 901-908.

54.<Φωνές από την πέτρα>, Venia Dimitrakopoulou (κατάλογος έκθεσης), Αθήνα 2009, 5-11.

55.<Αντεστραμμένος Κόσμος: Πλούσιοι οι ενάρετοι;>, Αριστοφάνη Πλούτος (πρόγραμμα θεατρικής παράστασης), Ηράκλειο 2009, 11-16.

56.<Αισχύλος>, 100 Μεγάλοι Έλληνες, Α', Αθήνα 2009, 29-33.

57.<Ημέρη και Ευφρόνη>, Γιώργος Σαββάκης, εικόνες από την παλιά Αθήνα, Αθήνα 2010, 24-27.

Γ' ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 2007: ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Α. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ



Ι) Κλασική και ελληνιστική γραμματεία

1. «Σαπφώ φαρμακολύτρια»

2. «Σαπφώ απ.111 Voigt»

3. «Αισχυλικά»

4. «Γηρυών ο δεύτερος»

5. «Πρέμνον πράγματος πελωρίου»

6. «Πρότυπο μεγαλοψυχίας ο Αρχίλοχος;»

7. «Ελπίδος απόθεσις»

8. «Δώρο “από χέρι”»

ΙΙ) Ελληνόφωνη ιουδαϊκή και χριστιανική γραμματεία

1. «Απόκρυφα και ψευδεπίγραφα της Παλαιάς Διαθήκης»

2. «Φίλων πλατωνίζων»

3. «Το κίβδηλο σάν στο Κατά Λουκάν 22.31-2»

4. «Η πικρία της γνώσης» (Ιωάννου Αποκάλυψις 10.8-11)

5. «Ιώσηπος ομηρίζων»

6. «Είγε άνδρα αυτόν λέγειν χρη (Ιώσηπος Ι.Α. 18.63-4)»



ΙΙΙ) Δοκίμια και διαλέξεις


1, «Ελένη: “What’s in a name?”»

2. «Και Διονύσου αρχαιότερα»

3. «Εις σημειον αντιλεγόμενον»: Πλάτωνος Πολιτεία

4. «Βελλερεφόντης, Ευριπίδης, Αριστοτέλης: “Περιττοί”, και μελαγχολικοί;»

5. «Αισχρολογία»

6. «Παύλος Βακχεύων. Απόηχοι των Βακχών του Ευριπίδη στις Πράξεις των Αποστόλων»

7. «“Η γλώσσα είναι πατρίδα”»: κυκλοφόρησε ως ανεξάρτητο τεύχος με τον υπότιτλο Ομιλία για την «Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας», Ηράκλειο: Μικρός Ναυτίλος 2000.



IV) Παροιμιακά και παροιμιολογούμενα



1. «Αρκάδιος όνος» (Αρχίλοχος απ. 112 W.)

2. «Πιάνεις τον τζίτζικα από το φτερό» (Αρχίλοχος απ. 223 W.)

3. «Απού σ’ αφαλόκοβγε» (Ιππώναξ απ. 33 Degani)

4. «Του μουλαριού η μάνα» (Σιμωνίδης απ. 515 PMG)

5. «Κίνει (τακίνητα)» (Σοφοκλής Αντιγόνη 1060-1)

6. «Μάχαιρα ελκεσίχειρος»

7. «Το ασύμμετρο επίρραμμα» (Ψευδο-Λουκιανού Δημοσθένους εγκώμιον 10)

8. «Αγαμεμνόνεια δώρα» (Μάξιμος Τύριος ΧΧ.1 Foerster)

9. «Να (υπ)ακούς τον σοφό» (Λιβάνιος IV, 269.16 = Ησίοδος Έργα 295)

10. «Χίλια φιλήματα»

11. «Δέκα έτη ωδίνων» (Χορίκιος ΙΙΙ.31 Foerster)

12. «Έλαφος αντί παρθένου»

13. «Ταντάλου τάλαντα» (Επιστολαί Θεοδώρου 6.4-12)

14 «Τη σούβλα του γυρίζει ο καθένας» (CPG App. II 37)

15. «Η σάρρα, η μάρρα και το κακό συναπάντημα»

16. «Η πανούργα παραμάνα» (Παροιμίαι δημώδεις… 234-5)

17. «Το γατί του κηπουρού»

18. «Αρρωσταίνει, αλλά δεν πεθαίνει» (Αισώπου λόγοι 101)

19. «Nullus somnus sine coetu»

20. «Άριστα χωλός οιφει»

21. «Ελλήνων και Οθωμανών παροιμιολογούμενα»



V. Καταλεπτολογήματα


1. «Ο δασύκνημος στρατηγός» (Αρχίλοχος απ. 114 W.)

2. «Πυρ αιεν» (Σοφοκλής απ. 1135 R.)

3. «Ο παροιμιώδης Ίρος» (Μενάνδρου Γνωμαι App. 2.4)

4. «Ηρακλής ή δηλαδή;»

5. «Από τον Πρίαμο στον Ζεβεδαίο»

6. «Γυμνασίαρχος μελισσοφθορεύς»

7. «Δοκιμή γραφίδος» (P.S.I. 973 = Ψευδο-Ισοκράτους Προς Δημόνικον 50)

8. «Αγκαιοι όχι αναγκαιοι» (Αμμώνιος Περί ομοίων και διαφόρων λέξεων 162)

9. «Παρ Κορακος πέτρη» (Ερέννιος Φίλων, λ. στρατόπεδον)

10. «Ζώδια στον Ησύχιο» (Ησύχιος λ 788)

11. «Εαν ως εχει» (Ησύχιος λ 788)

12. «Περι Απολλω»

13. «Ο Αννίβας στις Άλπεις» (Σουίδας θ 466)

14. «Αβάς Αρσένιος παραλήπτης επιστολής του Νικήτα Παφλαγόνα;»



VI) Βιβλιοκρισίες και βιβλιοπαρουσιάσεις


1. «Η τρανταφυλλοδάκτυλος νυχτοθρεμέντσα Αυγούλα»

2. «Τα όμοια τοις ομοίοις»

3. «Μέλισσα Απολλωνίδος»

4. «Popularis sapientiae vestigia»

5. «Η οσία Μαρία και το δυσεξάλειπτο άσμα»

6. «Αρέθα έπαινοι και έλεγχοι»

7. «Εύροια λόγου άκριτος».

8. «Χολή και μέλι (ή Λογίων πεπαιδευμέναι ύβρεις)»


Β. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ


Ι) Για τον Ελύτη


1. «“Να το πιπίνι!”»

2. «Ο πορφυρογέννητος στίχος»

3. «Το βασιλικόν ζεύγος Σάθης και Μηριόνη»

4. «Υ – Το πιο ελληνικό»

5. «Το αμύγδαλο του κόσμου»

6. «Λοιπόν, αυτός που γύρευα, είμαι»


II) Σημειώσεις σε ποιητές και πεζογράφους

1. «Άνθη του κακού από το περιβόλι του Αττάλου»

2. «“Η αυτοκτονία του Ατζεσιβάνο”»

3. «Λάφυρο ή λάβαρο;»

4. «Μούσης μορμολύκειον»

5. «Μέσα από το μαύρο γυαλί»

6. «Ο παρείσακτος ζευγάς»

7. «“Σκινδαλάμων παραξόνια”»

8. «Augur augurem…»


ΙΙΙ) Βιβλιοκρισίες και Βιβλιοπαρουσιάσεις


1. «Στης Αρετούσας του καιρούς…»

2. «Πετεινός σαλαβρακάτος»

3. «Της Λιοτήρως το αναβόαμα»

4. «Όμοιος τον όμοιο»

5. «“Μία Ανάσταση!”»

6. «Η μοιραία συνάντηση»

7. «Φιλοσόφου ιστορίας αγώνισμα»

8. «Φίλος, άλλος, εαυτός»

9. «Magister eximius»

10. «Και φθέγμα και ανεμόεν φρόνημα»

11. «Μαλαματένια φλέβα»

12. «Γνωθι σεαυτον»



IV) Εις μνήμην


1. «Μνήμη Μενελάου Παρλαμά (1911-1997)»

2. «Γ.Π.Σαββίδης: “Ανήρ μουσικός” (1929-1995)»

3. «Ν.Χ.Γιανναδάκης: Χαιρε, ω φίλος, και ειν Αΐδαο δόμοισιν (1946-1998)»

Δ' ΕΡΓΟ ΕΝ ΠΡΟΟΔΩ

<Ελευθέριος Βενιζέλος – Μαρία Ελευθερίου, Η Αλληλογραφία (1889-1890)>, έκδοση (σε συνεργασία με την Μ. Καραγιάννη) και εισαγωγή